Μπορεί η πανδημία του Covid-19 να μονοπωλεί την επικαιρότητα, όμως, η χώρα παραμένει αντιμέτωπη με μείζονος σημασίας άλυτα προβλήματα, όπως αυτό της διαχείρισης απορριμμάτων και των τεχνολογιών που είναι δυνατόν να υιοθετήσουν οι σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων. Για το θέμα αυτό μιλάει στο Capital.gr, ο Maxime Pernal, ο οποίος από το 2015 είναι στέλεχος σε θέματα πολιτικής της Συνομοσπονδίας Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης Απορριμμάτων – CEWEP (Confederation of European Waste-to-Energy Plants) και συμμετείχε -προτού απαγορευθεί η διοργάνωση συνεδρίων- στο 6ο συνέδριο της ελληνικής εταιρείας διαχείρισης στερεών αποβλήτων.

Όπως αναφέρει η ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων αποτελεί μια δοκιμασμένη τεχνολογία, η οποία συμβάλλει τόσο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής όσο και στην ενίσχυση των ποσοστών ανακύκλωσης.

Σημειώνεται ότι η CEWEP είναι ο συλλογικός φοράς των επιχειρήσεων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων στην Ευρώπη, εκπροσωπώντας πάνω από 410 μονάδες σε 23 χώρες οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% των παραγωγικών δυνατοτήτων της Ευρώπης στην ενεργειακή αξιοποίηση.

Συνέντευξη στον Δημήτρη Δελεβέγκο

– Τι θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να πετύχει τους στόχους που έχει θέσει η ΕΕ στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων;

Μόνο μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη ολόκληρο τον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων θα επέτρεπε στην Ελλάδα να επιτύχει τους στόχους. Η ενίσχυση της διαλογής στην πηγή είναι απαραίτητη για να εκτρέψετε απορρίμματα προς την ανακύκλωση. Ωστόσο, όλα τα υλικά που συλλέγονται δεν είναι κατάλληλα για ανακύκλωση. Κάποια απορρίμματα μπορεί να είναι πολύ χαμηλής ποιότητας ή ενδέχεται να περιέχουν επιβλαβείς ουσίες οι οποίες δεν πρέπει να διατηρούνται στην κυκλική οικονομία. Υπάρχει, συνεπώς, ανάγκη διαχείρισης των μη ανακυκλώσιμων υλικών, δηλαδή των υπολειμμάτων.

Το ίδιο ισχύει και για το κατώτερο άκρο της ιεραρχίας των απορριμμάτων η Ελλάδα θα πρέπει να εκτρέψει εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων μακριά από τους χώρους υγειονομικής ταφής. Δεν είναι όλα αυτά τα απορρίμματα ανακυκλώσιμα. Οι πρόσφατες κρίσεις με τα υπολείμματα των απορριμμάτων στη Ρώμη, την Πολωνία και τη Σκωτία δείχνουν ότι δεν πρέπει να παραβλέπουμε τη ανάγκη περιβαλλοντικώς ορθής επεξεργασίας των υπολειμμάτων των αποβλήτων.

– Ο οργανισμός σας εκπροσωπεί Ευρωπαίους διαχειριστές μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων. Πόσο διαδεδομένη είναι η τεχνολογία αυτή στην Ευρώπη; Σήμερα κερδίζει έδαφος; 

Υπάρχουν σχεδόν 500 εγκαταστάσεις ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων σε λειτουργία στην Ευρώπη σήμερα. Πρόκειται για μια δοκιμασμένη τεχνολογία στην οποία ο κλάδος μας έχει μακροχρόνια εμπειρία. Οι μονάδες αυτές έχουν επιτρέψει σε πολλές χώρες να μειώσουν την εξάρτησή τους από τους χώρους υγειονομικής ταφής, ενώ αποτελούν μια αξιόπιστη πηγή τοπικής μερικώς ανανεώσιμης ενέργειας. Εφαρμόζεται για αρκετά χρόνια στη Δυτική και τη Βόρεια Ευρώπη, ενώ πρόσφατα η τεχνολογία κερδίζει έδαφος και στην Κεντρική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Ο κλάδος εξακολουθεί να προσπαθεί να βελτιώσει τόσο την ενεργειακή αποδοτικότητά του όσο και την αποδοτικότητα των πόρων, προκειμένου να ανακτήσει μεγαλύτερη αξία από τα απορρίμματα.

– Λέγεται ότι η τεχνολογία της ενεργειακής αξιοποίησης των απορριμμάτων υποσκάπτει τις προσπάθειες ενίσχυσης της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης και ότι οδηγεί σε αυξημένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα επιταχύνοντας την κλιματική αλλαγή. Πώς θα απαντούσατε στις εν λόγω ανησυχίες;

Θα υποστήριζα ακριβώς το αντίθετο: Η ενεργειακή αξιοποίηση ενισχύει την ανακύκλωση. Για  να αυξηθεί η ανακύκλωση, χρειάζεται μια ισχυρή αγορά ανακύκλωσης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν τα ανακυκλωμένα υλικά είναι αρκετά υψηλής ποιότητας: όλα τα ανεπιθύμητα και ακατάλληλα υλικά θα πρέπει να απομακρυνθούν από τον κύκλο. Συνεπώς, οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης  των απορριμμάτων λειτουργούν ως δεξαμενή στην οποία καταλήγουν τα υλικά που δεν έχουν θέση στην κυκλική οικονομία και την ανακύκλωση.

Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, η εκτροπή των υλικών από τους χώρους υγειονομικής ταφής πρέπει να αποτελεί την πρώτη και ευκολότερη επιδίωξη. η αποσύνθεση των απορριμμάτων στους χώρους υγειονομικής ταφής δημιουργεί μεθάνιο – ένα αέριο του θερμοκηπίου με ισχύ 28 φορές μεγαλύτερη ισχύ από το διοξείδιο του άνθρακα. Για κάθε τόνο μη ανακυκλώσιμων απορριμμάτων που εκτρέπονται από χώρους υγειονομικής ταφής σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης, εξοικονομούνται 875 kg εκπομπών ισοδυνάμου CO2. Επιπλέον, εξοικονομούμε αέρια θερμοκηπίου μέσω της ανάκτησης ενέργειας, καθώς υποκαθιστούμε ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα. Περίπου το ήμισυ της παραγόμενης ενέργειας είναι ανανεώσιμη. Τέλος πετυχαίνουμε περαιτέρω εξοικονόμηση αερίων του θερμοκηπίου μέσα από την ανακύκλωση μετάλλων που εξάγονται από τέφρα πυθμένα – το μη καύσιμο μέρος των αποβλήτων που απομένουν μετά την καύση.

Υπάρχουν ακόμη ανησυχίες για ζητήματα υγείας σε σχέση με την ποιότητα του αέρα στις περιοχές γύρω από τις μονάδες καύσης.

Μετά την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την αποτέφρωση απορριμμάτων του 2000, ο τομέας της ενεργειακής αξιοποίησης είναι ο πιο αυστηρά ρυθμιζόμενη και ελεγχόμενη βιομηχανική δραστηριότητα στην Ευρώπη. Οι διαχειριστές των μονάδων οφείλουν να ακολουθούν εξαιρετικά χαμηλές οριακές τιμές εκπομπών για μια μεγάλη ποικιλία ουσιών, προκειμένου να προστατεύσουν την υγεία και την ποιότητα του αέρα. Αυτές οι τιμές επανεξετάζονται τακτικά σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να παρακολουθήσουν την τεχνική πρόοδο (Έγγραφο Αναφοράς Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών). Η τελευταία ενημέρωση, που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2019, περιλαμβάνει πιο απαιτητικά πρότυπα ακόμα περισσότερες ελεγχόμενες ουσίες και αυστηρότερες απαιτήσεις παρακολούθησης.

Οι προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι διαχειριστές των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αντικατοπτρίζονται και στην χαμηλή συμβολή του τομέα στις συνολικές βιομηχανικές εκπομπές που συλλέγονται για το Ευρωπαϊκό Μητρώο Ρύπων (1,8% του συνόλου των βιομηχανικών εκπομπών οξειδίων του αζώτου και λιγότερο από 1% των διοξινών και εκπομπών υδραργύρου).

Όσον αφορά την υγεία, εξαιτίας αυτού του αυστηρού ρυθμιστικού περιβάλλοντος και των προσπαθειών των διαχειριστών των μονάδων, μια σειρά από μελέτες με δημόσια χρηματοδότηση και αξιολόγηση σε ολόκληρη την Ευρώπη δεν έχουν βρει στοιχεία για πρόσθετους κινδύνους για την υγεία προερχόμενους από τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης των απορριμμάτων.