Του Gavin Maguire
Ο ασαφής χαρακτηρισμός της βιοενέργειας ως καθαρής πηγής ενέργειας έχει ενισχύσει την ανάπτυξή της στα παγκόσμια ενεργειακά συστήματα τα τελευταία χρόνια, συχνά ως αντικατάσταση του άνθρακα σε χώρες που έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Τα εργοστάσια βιοενέργειας καίνε οργανική ύλη, γνωστή ως βιομάζα, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και συχνά συγκαταλέγονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μαζί με την ηλιακή, την αιολική και την υδροηλεκτρική ενέργεια.
Ωστόσο, λόγω της ραγδαίας αύξησης της χρήσης ξύλινων πελλετών ως κύριας πηγής βιομάζας σε μεγάλους σταθμούς παραγωγής, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της βιοενεργειακής ικανότητας αποτελεί νέα απειλή για το κλίμα, καθώς ενδέχεται να προωθήσει περαιτέρω αποψίλωση των δασών.
Ικανότητα παραγωγής βιοενέργειας ανά τύπο σε βασικές χώρες
Επιπλέον, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία διαθέτουν τους μεγαλύτερους αγωγούς έργων βιοενέργειας υπό κατασκευή εκτός Κίνας, γεγονός που σημαίνει ότι οι πλήρως ανεπτυγμένες χώρες θα διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην ενίσχυση της χρήσης βιομάζας τα επόμενα χρόνια.
ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία έχουν μαζί μόλις το 10% της υφιστάμενης παγκόσμιας δυναμικότητας βιοενέργειας, αλλά αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 30% της υπό κατασκευή ικανότητας βιοενέργειας, σύμφωνα με την οργάνωση Global Energy Monitor (GEM). Η βιοενεργειακή δυναμικότητα υπό κατασκευή στην Ιαπωνία ανέρχεται σε 1.200 μεγαβάτ (MW) και στο Ηνωμένο Βασίλειο σε 875 MW, αριθμοί που υπολείπονται των 3.400 MW που βρίσκονται στο ίδιο στάδιο ανάπτυξης στην Κίνα. Ωστόσο, αυτά τα έργα υπό ανάπτυξη θα οδηγήσουν σε απότομη αύξηση της συνολικής ικανότητας βιοενέργειας τόσο στην Ιαπωνία όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, μόλις ολοκληρωθεί η κατασκευή. Η συνολική ικανότητα βιοενέργειας της Ιαπωνίας αναμένεται να αυξηθεί κατά 36%, ενώ η αντίστοιχη του Ηνωμένου Βασιλείου θα αυξηθεί κατά 20% με την έναρξη λειτουργίας των νέων έργων, σύμφωνα με τα στοιχεία του Global Energy Monitor (GEM). Αυτές οι επεκτάσεις είναι οι μεγαλύτερες μεταξύ όλων των βασικών παραγωγών βιοενέργειας παγκοσμίως και θα ενισχύσουν την επιρροή των σταθμών βιοενέργειας στα εθνικά συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟ ΜΕΡΙΔΙΟ
Οι σταθμοί βιοενέργειας έχουν αυξήσει σταθερά το μερίδιό τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας τόσο στην Ιαπωνία όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο την τελευταία δεκαετία. Το 2024, οι μονάδες βιοενέργειας στην Ιαπωνία αντιστοιχούσαν στο 6% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο το ποσοστό αυτό ήταν 8%, σύμφωνα με στοιχεία του ενεργειακού think tank Ember. Το 2024 ήταν η χρονιά με το υψηλότερο μερίδιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιοενέργεια που έχει καταγραφεί και στις δύο χώρες. Σε απόλυτους όρους παραγωγής, οι σταθμοί βιοενέργειας στην Ιαπωνία παρήγαγαν σχεδόν 46 τεραβατώρες (TWh) ηλεκτρικής ενέργειας από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2024, σημειώνοντας αύξηση 7% σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2023 — ένα νέο ρεκόρ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιοενέργεια ήταν 18,8 TWh το 2024, η δεύτερη υψηλότερη από το ρεκόρ των 19 TWh του 2021.
Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι το συνολικό ποσοστό του 2024 ήταν αυξημένο κατά 41% σε σχέση με το 2023, χάρη στη σταθερή αύξηση της παραγωγής προς το τέλος του έτους, καθώς οι σταθμοί βιοενέργειας συνέβαλαν στην κάλυψη του κενού από τη διακοπή λειτουργίας του τελευταίου σταθμού άνθρακα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ
Η αυξανόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιοενέργεια έχει οδηγήσει σε αντίστοιχη αύξηση των εκπομπών ρύπων από τους σταθμούς. Στην Ιαπωνία, οι σταθμοί βιοενέργειας εξέπεμψαν 10 εκατομμύρια μετρικούς τόνους διοξειδίου του άνθρακα μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου — 7% περισσότερους σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2023, και το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι εκπομπές έφτασαν περίπου τους 4,3 εκατομμύρια τόνους CO₂, κοντά στο ρεκόρ των 4,4 εκατομμυρίων τόνων του 2021. Αυτά τα νούμερα ωστόσο ωχριούν μπροστά στις εκπομπές των σταθμών ορυκτών καυσίμων για την ίδια περίοδο: στην Ιαπωνία ήταν 330 εκατομμύρια τόνοι, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο 41 εκατομμύρια τόνοι.
Ωστόσο, ενώ η χρήση ορυκτών καυσίμων φαίνεται να έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της και στις δύο χώρες, η ρύπανση από βιοενέργεια αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται, ιδιαίτερα όταν τεθούν σε λειτουργία τα νέα έργα.
Επιπλέον, σημαντική αποψίλωση δασών σε βασικές δασικές περιοχές αναμένεται να συμβεί για την παραγωγή της απαραίτητης βιομάζας για τους σταθμούς βιοενέργειας στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και αλλού, κάτι που θα επιβαρύνει περαιτέρω τα τοπικά και παγκόσμια κλιματικά συστήματα. Τα αρχαία τροπικά δάση της Ινδονησίας είναι η κύρια πηγή εισαγωγής ξύλινων πελλετών για την Ιαπωνία, ενώ τα δάση του Καναδά και των Ηνωμένων Πολιτειών είναι οι βασικοί προμηθευτές πελλετών και ροκανιδιών για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αυτό σημαίνει ότι το αποτύπωμα των σταθμών βιοενέργειας στην Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο ξεπερνά κατά πολύ τα εθνικά τους σύνορα, και μπορεί να εντείνει την κλιματική αλλαγή μέσω της επιτάχυνσης της αποψίλωσης σε άλλες περιοχές του πλανήτη.
Πηγή: Reuters
